Koleksi 99 spesies
buah di FRIM
Othaman
Hasin, 58, dan Zawiah Ngah, 43, ( menghabiskan sebahagian besar daripada masa
kerja mereka dengan pokok dan tanaman.
Selama
lebih 30 tahun, Othaman bekerja sebagai pembantu am tapak semaian Institut
Penyelidikan Perhutanan Malaysia (FRIM), Kepong dan semasa menemani ahli botani
dalam dan luar negara menjalankan kerja lapangan beliau telah banyak menimba
ilmu.
Zawiah
pula, seorang pembantu penyelidik bahagian hutan ladang FRIM yang telah banyak
membantu pegawai penyelidik sekali gus mengumpul pelbagai pengalaman dan
pengetahuan berharga sejak menceburi bidang pertanian seawal usia 20 tahun.
Apa
pun, alam semula jadi telah lama menjadi sebahagian daripada sumber pendapatan,
sumber makanan dan kesihatan, malahan hingga kini masih terdapat beberapa
kaedah kesihatan tradisional yang terus diamalkan.
"Kami
masih menggunakan bedak pupur pucuk jambu batu dengan beras goreng yang
ditumbuk halus untuk kesihatan kulit, selain minum air rebusan daun jambu untuk
merawat cirit birit dan mengawal sakit perut," kata Zawiah.
Dia
turut bercerita bahawa pada masa dahulu, sumber makanan mereka termasuk kulit
pokok sentul, kulit rambai serta gajus yang boleh dimasak sebagai lauk, selain
tampoi, asam paya, buah salam dan kamunting yang juga enak dimasak.
"Apabila
tiba musim pokok asam gelugur berbunga, kami sering mengutip kudup bunga dan
pucuknya yang mempunyai rasa masam-masam kelat tetapi amat enak dicicah
garam," tambah beliau.
Bagaimanapun, cinta
pasangan suami isteri ini terhadap pokok dan tanaman menghasilkan sebuah buku
ilmu yang padat dengan gambar dan maklumat menarik bertajuk 99 Spesies
Buah di FRIM.
Berkongsi
minat yang sama nyata memudahkan mereka mengumpul gambar dan maklumat mengenai
pelbagai spesies pokok buah-buahan ketika berada di lapangan.
Sementara
kebanyakan rakyat Malaysia mengenali buah-buahan popular seperti durian,
rambutan, ciku dan yang lain, buku bergambar ini juga menampilkan buah-buahan
yang jarang orang ramai dengar.
Lebih
menarik, buku ini menghuraikan khasiat bahagian tertentu pada pokok buah yang
boleh digunakan dalam penjagaan kesihatan, perubatan tradisional dan kecantikan
yang telah diwarisi oleh pelbagai kaum termasuk kaum Orang Asli.
Buku
itu juga dilengkapi dengan keterangan pengenalan, taburan, sejarah nama tempat,
kegunaan, pembiakan dan penanaman pokok selain huraian morfologi pokok, daun,
bunga dan buah.
Selain
menyenaraikan 99 spesies buah mengikut nama famili bagi memudahkan rujukan
pantas, buku itu juga dilengkapkan dengan glosari dan indeks.
Menyentuh
tentang buku bergambar ini, Othaman menjelaskan, FRIM sebenarnya mempunyai
lebih daripada 100 spesies tumbuh-tumbuhan berbuah dengan pelbagai fungsi dan
khasiat.
Bagaimanapun,
mereka memilih hanya 99 spesies untuk dibincangkan sempena 99 nama Allah selain
buah-buahan adalah kurniaan Allah untuk umat manusia.
Selain
merupakan hasil tangan pertama pasangan itu, ia juga menandakan kali pertama
FRIM menerbitkan buku mengenai kepelbagaian spesies buah yang terdapat di pusat
penyelidikannya.
''Idea
menerbitkan buku itu sebenarnya berasal dari Ketua Pengarah FRIM, Datuk Dr. Abd
Latif Mohmod yang tidak pernah jemu berkali-kali memujuk kami
melakukannya," kata Othaman.
Nyata,
penghasilan buku itu mempunyai nilai tersendiri kepada Ketua Pengarah itu yang
enggan membiarkan koleksi gambar dan catatan yang dikumpulkan selama
bertahun-tahun itu sekadar terperuk dalam fail dan lesap begitu sahaja.
Apa
pun, koleksi tumbuhan hidup itu adalah satu aset tidak ternilai yang wajar
ditempatkan dalam koleksi peribadi mahupun perpustakaan, memandangkan generasi
kini makin kehilangan ilmu pengecaman pokok apatah lagi untuk menghayati alam
sebagai khazanah dan warisan semulajadi.
Dr
Abd Latif turut menjadi penyunting buku itu bersama beberapa lagi ahli botani.
Kebanyakan gambar dalam
buku itu dirakam di sekitar pusat penyelidikan FRIM, termasuk di Arboretum
Buah-buahan Taman Botani Kepong (Kepong Botanical Garden) selain di
stesen penyelidikan mereka yang terletak di seluruh negara.
Mereka
merakam gambar pokok, daun, bunga dan buah bagi memudahkan pembaca terutama kanak-kanak
mengenalpasti dan membuat rujukan dengan lebih pantas.
Bagi
spesies pokok buah yang bermusim, penerangan musim berbunga dan berbuah turut
disertakan. Bagaimanapun, kata Othaman, ada juga buah yang sukar untuk
dirakamkan gambarnya seperti asam payang dan sepam memandangkan mereka bermusim
panjang dari tiga hingga lima tahun.
Menariknya,
pembaca akan sedar betapa banyaknya buah-buahan tempatan seperti cerapu, rawa,
redan, jentik-jentik yang mungkin tidak pernah didengari nama ataupun dilihat
sebelum ini.
Barangkali
pembaca juga baru mengetahui pelbagai kegunaan lain buah tertentu, sebagai
contoh, buah belinjau yang biasanya dibuat kerepek sebenarnya juga enak direbus
untuk dimakan seperti kacang rebus.
Tahukah
anda buah belinjau muda berfungsi sebagai pengempuk daging jika ditambahkan
dalam masakan daging manakala pucuk belinjau mempunyai rasa manis dan sedap
dibuat sayur masak lemak?
Selain
mencatatkan kepelbagaian buah-buahan yang terdapat di sekitar FRIM, pasangan
itu turut memantau pokok buah di sekitar Stesen Penyelidikan FRIM (SPF) yang
terdapat di Terengganu, Pahang, Perak, Negeri Sembilan dan Perlis.
Di
SPF Setiu misalnya, keadaan tanah berpasir membolehkan pokok seperti gajus,
belinjau, pauh, mangga dan ceri Terengganu hidup dengan subur.
Pokok
seperti durian beludu, manggis dan rambutan tumbuh dengan baik di SPF Jengka,
sementara pokok berangan paling berjaya hidup di SPF Pasoh.
Selain
itu, pokok buah seperti sukun, pauh, mengkudu dan nangka banyak terdapat di SPF
Bidor, manakala pokok buah-buahan masam seperti mangga, kedondong dan limau
kasturi amat subur di SPF Mata Ayer Perlis.
Apabila
ke lokasi luar, mereka turut membawa pulang anak benih untuk ditanam di FRIM
bagi mengekang kepupusan spesies itu.
Othaman
dan isterinya berharap agar buku itu dapat dimanfaat sebagai satu rujukan
warisan semulajadi yang kekal subur untuk generasi akan datang.
"Jika
diizinkan, kami berharap agar ia dapat diterjemahkan ke Bahasa Inggeris supaya
lebih ramai pembaca dari dalam dan luar negara dapat manfaat, kami juga sedang
berusaha untuk menerbitkan sebuah lagi buku iaitu jilid kedua dengan topik yang
serupa," jelasnya.
Anak pasangan ini Nur
Azirah, 13, bangga dengan nukilan ibu bapanya, bukti minat mendalam ibu bapanya
terhadap tanaman dan pokok.-Bernama
.
No comments:
Post a Comment
Note: only a member of this blog may post a comment.