Penggandaan
Koloni cara semulajadi
Mohamad Hussin
mohamad_hussin@hmetro.com.my
Terdapat dua spesies utama lebah kelulut iaitu Heterotrigona
itama (H. itama) dan Geniotrigona thoracica (G. thoracica) yang diternak secara
komersial di negara ini untuk tujuan madu, propolis serta roti lebah.
Lebih 90 peratus daripada usahawan di Malaysia menumpukan kepada
spesies H. itama kerana ia lebih mudah dikendalikan.
Habitat asal lebah kelulut adalah di dalam batang pokok di
hutan. Pokok yang menjadi tumpuan lebah ini termasuk akasia, rambutan, sitrus,
lemon, keruing dan belimbing.
Industri lebah kelulut mempunyai potensi yang memberangsangkan.
Sekiranya skala penternakan bagi setiap usahawan sebanyak 100 koloni, ia bakal
menghasilkan purata 80 kilogram (kg) madu sebulan dengan harga sekitar RM150
hingga RM200 sekilogram.
Justeru, Bahagian Kejuruteraan Pertanian, Serdang, Selangor,
berjaya menghasilkan empat kotak pemeliharaan Sarang Kelulut Modular (SKM)
dalam pelbagai aktiviti penggandaan koloni terutama spesies H. Itama.
Pengarahnya, Aziz Mat Ali berkata, objektif inovasi yang
dilaksanakan untuk mereka bentuk satu sistem sarang buatan untuk penggandaan
koloni kelulut menggunakan kekotak kayu mudah alih, ringan dan mudah dibuka.
Beliau berkata, kaedah itu digunakan dalam menternak kelulut
secara ‘standard hive,’ menjalankan pemilihan koloni bermutu, melaksanakan
pembiakan dan pembentukan koloni yang sistematik.
“Konsep SKM ini dapat membina ‘standard hive’ yang mudah
digunakan pada setiap aktiviti pembiakan koloni.
“Ia komponen yang boleh diubah suai, mudah dibawa menggunakan
barang yang mudah didapati dan boleh digunakan untuk pembiakan dan pengeluaran
madu.
“Empat SKM yang dikeluarkan membabitkan kaedah mengumpan
(baiting), jambatan (bridging), pengasingan (splitting) dan penggandaan
(duplicating),” katanya selepas sambutan Hari Inovasi Jabatan Pertanian 2017 di
Institut Pertanian Serdang, baru-baru ini.
Aziz berkata, kaedah mengumpan digunakan ketika terdapat koloni
kelulut yang berdekatan dan kotak SKM ini akan diletakkan berhampiran untuk
menarik koloni kelulut masuk ke sarang baru.
“Kaedah jambatan pula digunakan apabila terdapat koloni sedia
ada di pokok, tiang, dinding dan lain-lain untuk dipindahkan sementara kaedah
pengasingan digunakan ketika terdapat log kelulut yang rosak dan perlu
dipindahkan ke sarang baru.
“Kaedah penggandaan digunakan apabila SKM yang matang dipilih
untuk digandakan koloni,” katanya.
Katanya, kaedah pemindahan koloni sedia ada menyebabkan koloni
akan menjadi lemah (kadar berjaya 25 peratus), mengambil masa lama, memerlukan
tenaga kerja yang ramai serta memerlukan kepakaran tinggi.
Inovasi ini memenangi Anugerah Inovasi Teknologi Pertanian
(Kategori Pegawai) Pingat Emas membabitkan ahli kumpulannya iaitu Penolong
Pengarah Bahagian Kejuruteraan Pertanian, Mohamad Razi Mad Amin; Pembantu
Penolong Pegawai, Mohd Shahrel Kamarul Bahrain; Penolong Pegawai Pertanian,
Tukimin Musa; Penolong Pegawai Pertanian, Mat Seman Zakaria dan Penolong
Pegawai Pertanian, Mohd Farhan Mohd Ali.
.
No comments:
Post a Comment
Note: only a member of this blog may post a comment.