Negeri-Negeri Melayu Bersekutu
&
Tidak Bersekutu
Pengenalan
Negeri-negeri
Melayu Bersekutu merupakan gabungan 4 buah negeri di Tanah Melayu iaitu Perak,
Negeri sembilan, Selangor dan Pahang yang telah disatukan dalam satu
pentadbiran berpusat. Pentadbiran ini juga dikenali sebagai Persekutuan 1896.
Idea awal
penubuhan persekutuan ini telah dikemukakan oleh Sir Frederick
Weld. Walaupun idea ini ditolak namun terus diusulkan sehinggalah Frank
Swettenham berjaya mendapat persetujuan daripada keempat-empat sultan untuk
menerima pembentukan persekutuan ini.
Idea penubuhan persekutuan dikemukakan oleh Frank
Swettenham pada tahun 1892 kepada Gabenor Negeri-negeri Selat, Cecil Smith. Pada tahun 1893, Cecil Smith menghantar laporan
kepada Pejabat Tanah Jajahan mencadangkan penubuhan persekutuan yang terdiri
daripada Perak, Selangor, Negeri Sembilan dan Pahang. Dalam laporan itu, beliau
menegaskan penubuhan persekutuan akan menguntungkan British dan negeri tersebut
dari segi politik, ekonomi dan sosial.
Frank Swettenham mengambil inisiatif dengan
mendapatkan persetujuan Sultan Perak, Selangor, Pahang dan Yang Dipertuan Besar
Negeri Sembilan terhadap penubuhan persekutuan. Pada 1 Julai 1895, Sultan
tersebut menandatangani perjanjian persekutuan. Pada 1 Julai 1896,
Negeri-negeri Melayu Bersekutu ditubuhkan semasa Sir Charles Mitchell menjadi
Gabenor Negeri-negeri Selat.
Negeri-negeri Melayu Bersekutu mempunyai benderanya
yang tersendiri sehinggalah tahun 1946. Bendera itu mempunyai empat jalur yang
terdiri daripada empat warna berbeza; mengikut turutan daripada atas ke bawah
iaitu putih, merah, kuning, dan hitam. Gabungan mana-mana warna terbabit dapat
membentuk warna untuk negeri-negeri terlibat; merah, hitam dan kuning untuk
Negeri Sembilan; putih dan hitam untuk Pahang; hitam, putih dan kuning untuk
Perak; dan merah dan kuning untuk Selangor.
Faktor-faktor
Penubuhan NNMB
1. Kedudukan Negeri Pahang
- Pada mulanya Inggeris berkeyakinan bahawa Pahang mempunyai potensi yang baik dari segi ekonomi. Setelah memperkenalkan sistem residen pada tahun 1888 di Pahang , Inggeris mengalami krisis kewangan sejak tahun 1890-an.
- Pada tahun 1892 Pahang terpaksa membuat pinjaman kepada negeri-negeri Selat. Keadaan bertambah buruk apabila berlaku pemberontakan Pahang oleh Dato Bahaman, Tok Gajah dan Mat Kilau untuk menentang Inggeris yang mernambahkan lagi beban kewangan Pahang.
- Dalam keadaan terdesak, Kerajaan Inggeris perlu membuat keputusan sama ada hendak mengundurkan diri dari pahang atau sebaliknya. Demi memelihara maruah dan maartabat Inggeris , Pahang perlu dipertahankan melalui cadangan pembentukan persekutuan untuk mengatasi masalah kewangan negeri ini.
2. Kawalan Kuasa residen
- Di bawah Sistem residen, Residen menjadi terlalu berkuasa di negeri-negeri masing-masing. Sultan hanya simbol semata-mata dan bertindak sebagai pemerintah boneka. Kesukaran sistem perhubungan menjadikan Residen semakin berani menguatkan kuasa mereka. Kuasa Residen yang keterlaluan boleh menimbulkan rasa tidak puas hati dalam kalangan pembesar-pembesar Melayu.
- Justeru, Frank swettenham mengesyorkan supaya jawatan Residen Jeneral diwujudkan bagi menyelaraskan tugas keempat-empat buah negeri Melayu di bawah Sistem Residen
3. Kecekapan dan keseragaman pentadbiran
- Di bawah pemerintahan Sistem Residen, pentadbiran kempat-empat buah negeri diasingkan dan ditadbirkan oleh empat orang residen yang berlainan.Hasilnya wujud ketidakseragaman pentadbiran di Negeri-negeri di Tanah Melayu. Residen menumpukan perhatian di negeri-negeri masing-masing.
- Frank Swettenham mencadangkan penyatuan Negeri-negeri Melayu bagi mengatasi ketidakseragaman pentadbiran. Melalui pembentukan persekutuan, Inggeris dapat menambahkan kecekapan pentadbiran serta dapat memajukan pembangunan sosioekonomi secara menyeluruh dan bersepadu di keempat-empat buah negeri
- Pembentukan persekutuan ini juga diharapkan mewujudkan keseragaman pentadbiran, kerjasama antara negeri untuk memajukan sistem pengangkutan yang pastinya menguntungkan Inggeris kerana memudahkan usaha membawa hasil ekonomi ke pelabuhan untuk dieksport.
4. Faktor keselamatan
- Pihak Inggeris menyedari bahawa Persekutuan adalah perlu bagi membentuk satu pasukan tentera bersama melindungi Negeri-negeri Melayu dan Negeri-negeri Selat. Sebelum ini kekacauan yang berlaku di Tanah Melayu ditangani dengan terpaksa mendapatkan bantuan dari Singapura, Hong Kong dan India.
- Melalui pembentukan persekutuan, kekuatan angkatan tentera dapat diwujudkan dengan adanya gabungan keempat-empat buah negeri. Dengan memiliki angkatan tentera yang besar dan kuat, Inggeris bertambah yakin untuk mengatasi sebarang kemungkinan berkaitan kekacauan di Negeri-negeri Melayu tanpa bantuan dari negara luar.
5. Faktor ekonomi
- Kegagalam Sistem Residen memajukan dan mempelbagaikan sumber ekonomi di sesebuah negeri telah memberi peluang yang lebih luas kepada orang-orang Cina untuk mengeksploitasi kekayaan ekonomi di Negeri-negeri Melayu. Justeru, perlaksanaan Sistem Residen lebih menguntungkan orang Cina berbanding orang Inggeris.
- Bertitik tolak daripada pengalaman tersebut, maka pembentukan sebuah persekutuan amat penting bagi mewujudkan keseimbangan kemajuan ekonomi dan menarik kehadiran pelabur-pelabur Eropah ke Negeri-Negeri Melayu. Kemasukan pelabur Eropah secara beramai-ramai dijangka akan mempercepatkan pertumbuhan dan kemajuan ekonomi secara berskala besar.
6. Memperluaskan Sistem perhubungan
- Di setiap negeri, Residen, membina jalan raya dan keretapi untuk negerinya sahaja. Tiada usaha untuk menghubungkan jalan raya dan jalan keretapi di antara keempat-empat buah negeri itu. Lantaran itu adalah sukar bagi residen membincangkan perkara-perkara penting antara satu sama lain.
- Oleh itu dengan penubuhan persekutuan, sistem perhubungan dapat dimajukan antara Negeri-negeri Melayu bagi memudahkan usaha-usaha menyelaras sistem pengurusan di negeri-negeri tersebut.
7. Dasar Kerajaan Inggeris
- Pada akhir abad ke-19, Inggeris mula menggalakkan penyatuan terhadap negeri-negeri yang terletak di bawah perlindungannya. Pembentukan sebuah persekutuan didiorong oleh hasrat dan dasar Inggeris yang ingin menyatukan negeri-negeri kecil di tanah jajahan mereka. Matlamatnya ialah untuk memudahkan usaha mengeksploitasi sumber kekayaan negeri agar ianya dapat dikumpulkan dan diagihkan secara sama rata bagi faedah semua.
- Selain itu, usaha penyatuan memperlihatkan dasar Inggeris yang cuba mengurangkan kos pentadbiran, mewujudkan kestabilan ekonomi dan menambahkan kecekapan dalam pemerintahannya. Ini menjadi dasar Inggeris untuk memperlihatkan kejayaan perlaksanaan dasar ini di tanah jajahannya di Australia, Afrika selatan, Amerika Utara dan Kanada
Syarat-syarat
perjanjian persekutuan
1. Perak,
Pahang Selangor dan Negeri Sembilan digabungkan sebagai persekutuan yang
dikenali sebagai “Ngeri-negeri Melayu Bersekutu”. Persekutuan menjadi negeri
lindungan British di mana hal ehwalnya dikuasai oleh British.
2. Perjanjian
ini mengesahkan semua perjanjian yang ditandatangani di antara keempat-empat negeri
itu.
3. Kuasa
Sultan hanya terhad ke atas negeri tersebut. Sultan tidak boleh mengadakan
hubungan dengan kuasa lain tanpa kebenaran British.
4. Persekutuan
diketuai oleh Residen Jeneral.
5. Gabenor
Negeri-negeri Selat dilantik sebagai Pesuruhjaya Tinggi Persekutuan.
6. Residen
akan menjalankan pentadbiran mengikut arahan kerajaan pusat.
7. Beberapa
jabatan persekutuan akan ditubuhkan.
8. Kuala
Lumpur menjadi ibu negeri.
9. Negeri-negeri
Melayu Bersekutu akan menubuhkan pasukan tentera untuk menjaga keamanan
persekutuan dan Negeri-negeri Selat jika diperlukan.
10. Kerjasama antara negeri akan
dijalankan dalam politik, ekonomi dan sosial.
11. Majlis Mesyuarat Negeri diberi
kuasa meluluskan undang-undang tetapi digubal oleh pegawai persekutuan yang
dikenali sebagai Penasihat Undang-undang.
12. Majlis Mesyuarat Raja-raja akan
ditubuhkan.
13. Majlis Mesyuarat Persekutuan
yang menjadi badan pentadbiran Negeri-negeri Melayu Bersekutu akan ditubuhkan.
14. Tiada syarat dalam perjanjian
ini yang bertujuan mengurangkan kekuasaan dan kewibawaan Sultan.
Kesan-kesan
1.
Politik
Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu berjaya mewujudkan
keseragaman dan kecekapan pentadbiran di seluruh persekutuan. Keamanan dan
peraturan yang stabil dan menyeluruh berjaya diwujudkan di seluruh persekutuan.
Perkara yang berkaitan dengan persekutuan seperti sistem pentadbiran, cukai,
keadilan, Undang-undang Tanah dapat disatu dan diselaraskan kerana semua urusan
pentadbiran dijalankan atas arahan kerajaan pusat, khususnya arahan Residen
Jeneral yang mengenai persekutan. Bagi memudahkan pentadbiran, beberapa jabatan
seperti kewangan, polism kastam, perhutanan, hal-ehwal orang Cina, kerja raya,
keretapi ditubuhkan. Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu menyebabkan
Residen Jeneral muncul sebagai orang paling berkuasa dalam persekutuan kerana
semua urusan pentadbiran dijalankan atas arahannya. Sultan, Residen dan Majlis
Mesyuarat Negeri tidak dapat mengawal kuasanya. Mereka tertakluk di bawah
arahan Residen Jeneral dalam menjalankan pentadbiran negeri. Gabenor
Negeri-negeri Selat yang dilantik sebagai Pesuruhjaya Tinggi Persekutuan juga
tidak dapat mengawal kuasa Residen Jeneral kerana beliau berada di Singapura
untuk mentadbir Negeri-negeri Selat. Selain itu, sudah menjadi kecenderungan
Residen Jeneral menjalankan pentadbiran tanpa merujuk kepada Pesuruhjaya
Tinggi. Majlis Mesyuarat Persekutuan yang diharap mengawal kuasa Residen
Jeneral tidak ditubuhkan sehingga tahun 1909.
Penubuhan persekutuan juga menyebabkan Sultan, Residen
dan Majlis Mesyuarat Negeri kehilangan kuasa. Mereka tertakluk di bawah arahan
Residen Jeneral dalam menjalankan pentadbiran. Kuasa Sultan hanya dalam
hal-ehwal agama Islam dan adat resam Melayu. Residen tidak lagi bebas
menjalankan pentadbiran negeri kerana mereka tertakluk di bawah arahan Residen
Jeneral. Majlis Mesyuarat Negeri kehilangan fungsi sebagai institusi pentadbiran.
Majlis Mesyuarat Negeri diberi kuasa meluluskan undang-undang tetapi
undang-undang digubal oleh Pegawai Persekutuan yang dikenali sebagai Penasihat
Undang-undang. Majlis Mesyuarat Negeri tiada kuasa pembatal dan terpaksa
meluluskan undang-undang yang dipersetujui.
Penubuhan Jabatan Persekutuan telah menyebabkan lebih
ramai Pegawai British yang diambil tugas. Keadaan ini menunjukkan seolah-olah
Negeri-negeri Melayu Bersekutu ditadbir secara langsung oleh British. Pemusatan
kuasa yang keterlaluan telah menimbulkan bantahan Sultan, contohnya, dalam
Majlis Mesyuarat Raja-raja Kedua di Kuala Lumpur pada tahun 1903, Sultan Idris
(Perak) telah mengecam hebat pemusatan kuasa dan mendesak diambil langkah
melaksanakan desentralisasi (pengagihan kuasa) bagi mengembalikan kuasa Sultan,
Residen dan Majlis Mesyuarat Negeri. Sultan Idris juga mendesak lebih ramai
orang Melayu dilantik dalam jabatan persekutuan. Penubuhan persekutuan
membolehkan Sultan Perak, Selangor, Pahang dan Yang Dipertuan Besar Negeri
Sembilan bertemu dan berbincang bersama-sama kepentingan bersama dalam Majlis
Mesyuarat Raja-raja sejak tahun 1897 dan Majlis Mesyuarat Persekutuan sejak
1909.
2.
Ekonomi
Perkembangan ekonomi yang pesat di Negeri-negeri
Melayu Bersekutu dan kestabilan politik telah membawa kepada kestabilan
ekonomi. Keseragaman dan kecekapan, keamanan dan keaturan serta pentadbiran
yang berkesan telah menyebabkan lebihan hasil dan hasil persekutuan dapat
digunakan oleh semua negeri dalam semua gabungannya. Keadaan politik dan peluang-peluang
ekonomi telah menggalakkan pelabur-pelabur dari Negeri-negeri Melayu atau
Seberang Laut untuk melibatkan diri dalam kegiatan ekonomi, khususnya bijih
timah dan getah. Kedatangan mereka telah menyebabkan berlakunya pertambahan
hasil di Negeri-negeri Melayu Bersekutu, contohnya hasil Negeri-negeri Melayu
Bersekutu pada 1896 berjumlah $8.5 juta telah meningkat kepada $24 juta pada
tahun 1909. Pembinaan sistem jalan raya dan jalan keretapi terutamanya yang
menghubungkan negeri telah memajukan lagi kegiatan ekonomi Negeri-negeri Melayu
Bersekutu. Pada tahun 1904, sudah terdapat jalan raya sepanjang 2400 km dan
jalan keratapi sepanjang 340 batu. Pada tahun 1903, terdapat jalan keretapi
dari Perai ke Seremban dan disambungkan ke Johor Bahru pada tahun 1909.
Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu telah
memajukan perusahaan bijih timah dan getah. Buktinya pada tahun 1889 eksport
bijih timah Perak, Pahang Selangor dan Negeri Sembilan berjumlah 20000 tan.
Pada tahun 1904, eksport bijih timah persekutuan ialah 70000 tan. Selepas
penubuhan persekutuan, orang-orang Eropah mula mengambil alih penguasaan ke
atas perlombongan-perlombongan bijih timah yang dikuasai oleh orang-orang Cina.
Begitu juga dengan perusahaan getah yang semakin berkembang selepas penubuhan
Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Pada tahun 1897, hanya terdapat 345 ekar, 1905
– 50 ribu ekar dan 1909 meningkat kepada 200 ribu ekar yang ditanami getah.
3.
Sosial
Penubuhan Negeri-negeri Melayu Bersekutu telah berjaya
mewujudkan keamanan dan peraturan. Jaminan keselamatan dan persamaan hak di
sisi undang-undang telah menggalakkan imigran Cina dan India, lebih-lebih lagi
terdapat peluang dalam perkhidmatan persekutuan dan perkembangan bijih timah.
Kedatangan imigran telah menyebabkan pertambahan penduduk di Negeri-negeri
Melayu Bersekutu. Selain itu, kedatangan imigran juga mewujudkan masyarakat
majmuk. Orang-orang Cina dan India adalah masyarakat yang berasingan dan tidak
dapat mengasimilasikan diri dalam masyarakat Melayu. Penubuhan pesekutuan
menyebabkan perutmbuhan dan perkembangan bandar-bandar seperti Taiping, Kuala
Lumpur, Kelang dan lain-lain lagi.
Selain itu, terdapat pelbagai kemudahan sosial seperti
perhubungan, kesihatan, pelajaran dan lain-lain. Walau bagaimanapun, kemudahan
sosial itu mempunyai kepentingan ekonomi kerana ia disediakan di kawasan yang
mempunyai kegiatan ekonomi. Pada tahun 1909, terdapat 52 buah klinik di
persekutuan dan 1904 kemudahan perhubungan diadakan (2400 km jalan raya dan 340
batu jalan keretapi). Dalam bidang pelajaran, banyak sekolah-sekolah didirikan
di Negeri-negeri Melayu Bersekutu. Pada tahun 1907, terdapat 266 buah sekolah
Melayu, 1903 terdapat 15 buah sekolah Tamil dan 1911, 50 buah sekolah Cina.
Selain itu, terdapat sekolah Inggeris yang didirikan oleh kerajaan dan
mubaligh. Pada tahun 1905, Maktab Melayu Kuala Kangsar dibina khas untuk
anak-anak golongan bangsawan. Pada tahun itu, kerajaan membina maktab teknik di
Kuala Lumpur untuk menyediakan tenaga mahir bagi Jabatan Kerja Raya dan
keretapi.
DURBAR
1. Pada
tahun 1897, DURBAR (Persidangan Rajaja Melayu) yang pertama diadakan di Kuala
Kangsar kerana British menghormati Sultan Idris Syah.
2. DURBAR
ialah persidangan di antara Pesurahjaya Tinggi, Residen Jeneral, Residen dan
Raja-raja Melayu.
3. Persidangan
ini diadakan untuk membincangkan kepentingan bersama.
4. DURBAR
ialah permulaan kepada institusi yang kini dikenali sebagai Majlis Raja-raja
Melayu.
5. Fungsi
utama DURBAR:
a) Mewujudkan
kerjasama dan perpaduan di antara keempat-empat negeri Melayu.
b) b.Membolehkan
Raja-raja Melayu menasihati kerajaan persekutuan.
6. DURBAR
tidak ada kuasa untuk menggubal undang-undang.
7. DURBAR
yang kedua diadakan di Kuala Lumpur pada tahun 1903.
8. DURBAR
dimansuhkan apabila Majlis Mesyuarat Persekutuan ditubuhkan tetapi wujud semula
pada tahun 1927.
9. 1930,
DURBAR diadakan di Singapura dan dihadiri oleh 9 orang Raja.
Majlis
Mesyuarat Persekutuan
Keanggotaan dan Sistem Majlis Mesyuarat Persekutuan
adalah seperti yang berikut:
1. Pesurujaya
Tinggi British merangkap Gabenor NNS sebagai presiden yang beribu pejabat di
Singapura.
2. Residen
Jeneral bertanggungjawab terus kepada Pesuruhjaya Tinggi.
3. Empat
orang raja Melayu negeri terbabit
4. Empat
orang Residen British.
5. Empat
orang ahli tidak rasmi yang mewakili golongan peniaga.
Majlis Mesyuarat Persekutuan yang pertama diadakan
pada 11 Desember 1909.Penubuhan majlis ini sebenarnya telah menimbulkan lebik
banyak kesan buruk seperti yang berikut:
i.
Tidak ada langsung wakil dalam kalangan masyarakat tempatan (iaitu orang
Melayu) di majlis ini dan situasi tersebut menghilangkan sama sekali hak orang
Melayu dalam pentadbiran negara. Raja-raja yang menjadi wakil orang Melayu pula
tidak berperanan langsung dalam pentadbiran.
ii.
Kuasa sultan dalam majlis ini menjadi lebih merosot lagi.Hal ini kerana,taraf
raja dalam majlis ini hanyalah sebagai ahli biasa. Mereka tidak ada hak untuk
membuat sebarang keputusan. Mesyuarat majlis pula boleh diadakan tanpa
kehadiran mereka.
iii.
Pesuruhjaya Tinggi kini mempunyai kuasa yang tertinggi dalam hal ehwal
pentadbiran dan bukan lagi sulatan.Pesuruhjaya Tinggi berhak melantik dan
memberhentikan ahli tidak rasmi mengikut budi bicaranya.
Negeri-negeri
Melayu Tidak Bersekutu
Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu ialah sekumpulan
lima buah Negeri-Negeri Melayu. Negeri-negeri itu ialah Perlis, Kedah,
Kelantan,Terengganu dan Johor.
Gabungan ini terbentuk pada tahun 1909 apabila British
dan Siam menandatangani Perjanjian Bangkok.Mengikut perjanjian ini, empat buah
negeri yang sebelum ini terletak di bawah naungan kuasa Siam, iaitu Perlis, Kedah, Kelantan dan
Terengganu akan diserahkan kepada British. Dengan penyerahan ini, Penasihat
British telah diletakkan di setiap negeri tersebut.
Pada Tahun 1914, Johor telah menandatangani satu perjanjian
dengan pihak British bagi menerima khidmat Penasihat British dan menjadi sebuah
Negeri Melayu Tidak Bersekutu.
Bahasa rasmi Negeri-negeri Melayu Tidak Bersekutu
ialah Bahasa Melayu dengan Tulisan Jawi sebagai tulisan rasmi.
Berbanding NNMB, raja Melayu di NNMTB mempunyai kuasa
yang lebih besar kerana kuasa Penasihat British tidaklah seluas kuasa Residen
di NNMB. Pentadbiran NNMTB yang berasingan dengan NNMB berterusan sehingga
Perang Dunia Kedua meletus. British didapati gagal untuk menggabungkan NNMTB
dengan NNMB kerana mendapat tentangan hebat daripada raja-raja Melayu di NNMTB.
Kesemua negeri ini kemudiannya menyertai Malayan Union
dan sekarang merupakan sebahagian daripada Malaysia.
Kesimpulan
Campur tangan British secara langsung di
negeri-negeri Melayu telah mengakibatkan sistem politik dan ekonomi
tempatan mengalami perubahan yang ketara.Tujuan utama British campur tangan di
Tanah Melayu ialah untuk menguasai sumber ekonomi .
Walau bagaimanapun campur tangan Barat
menimbulkan rasa tidak puas hati penduduk tempatan terutama golongan pemerintah
yang kehilangan hak dan kepentingan di Tanah Melayu
Sepanjang perlaksanaannya,persekutuan ini
telah meninggalkan pelbagai kesan dalam politik, ekonomi dan sosial. Penubuhan
Persekutuan 1896 merupakan langkah awal ke arah penyatuan negeri-negeri Melayu
..
No comments:
Post a Comment
Note: only a member of this blog may post a comment.