Senjata api Melayu
Purba yang disorokkan
Kehebatan
artileri Melayu dikaburkan dalam sejarah
KUALA
LUMPUR: Penggunaan senjata api oleh pahlawan Melayu ketika menentang penjajah
antara kisah cuba dikaburkan dalam peristiwa kejatuhan Kerajaan Melayu Melaka.
Kononnya
angkatan tentera Melayu ketika itu hanya menggunakan keris, tombak dan sumpit
beracun sebagai senjata melawan musuh.
Biarpun
dalam sukatan pelajaran mengakui kewujudan senapang dan meriam, penggunaan
senjata tradisional seperti keris, tombak serta sumpit beracun acap kali
digambarkan sebagai senjata utama dalam menghadapi serangan Portugis pada 1511.
Penyelidik
Ilmu Persenjataan Melayu, Wan Mohd Dasuki Wan Hasbullah, berkata fakta sebenar
jelas membuktikan tentera Kerajaan Melayu Melaka memiliki lebih 8,000 laras
senapang dan meriam.
Wan
Mohd Dasuki yang berkepakaran Filologi dan Etnografi berhubung senjata Melayu
berkata, dengan angka senjata yang besar dimiliki itu, memang timbul andaian
mengenai kekalahan pada pihak orang Melayu.
Katanya,
mungkin aspek penyimpanan dan penyelenggaraan senjata api serta peluru yang
kurang baik, menjadikan hasilnya kurang berkualiti.
“Peluru
atau lebih dikenali sebagai ubat bedil sangat sensitif dengan keadaan cuaca
panas dan lembap boleh merosakkannya. Sekiranya senjata banyak tetapi peluru
tidak berkesan, sudah pastilah kurang berhasil,” katanya pada Wacana Manuskrip
Melayu, Istinggar dalam Manuskrip Melayu: Tradisi Ilmu dan Teknologi
Minangkabau di sini.
Bukti penggunaan senjata dalam masyarakat Melayu
Wan
Mohd Dasuki berkata, jumlah senjata bukan persoalan utama, tetapi bukti lebih
penting ialah penggunaannya dalam masyarakat Melayu sejak Kesultanan Melaka
sudah dibuktikan menerusi fakta sejarah, sekali gus menunjukkannya memiliki teknologi
tinggi.
“Mengikut
fakta sejarah, selepas Melaka ditawan, Alfonso de Albuquerque menemui gudang
senjata ditinggalkan di Melaka.
“Catatannya
turut menyebut senapang ditemui itu, menyamai kualiti senapang buatan Jerman,
malah tidak mampu ditandingi Portugis.
“Albuquerque
pada 1557 turut menyatakan senjata api dirampas sebanyak 3,000 laras dengan
2,000 daripadanya berkualiti tinggi dengan hasil buatan besi mengagumkan,”
katanya yang menghasilkan sarjana bertajuk Pengetahuan dan Teknologi Melayu
Berhubung Penggunaan Senjata Api: Analisis Naskhah Ilmu Bedil.
Wan
Mohd Dasuki, berkata kehebatan ilmu persenjataan Melayu dibuktikan dalam
sejarah itu, menempelak pandangan sinis yang mengatakan masyarakat Melayu hanya
berperang menggunakan keris dan ilmu persilatan Melayu sahaja.
“Orang
Melayu sudah memiliki senjata api sebelum kedatangan Portugis ke Melaka yang
dibuktikan menerusi beberapa catatan sejarah penjajah Barat, termasuk
Albuquerque.
“Catatan
Albuquerque turut mendedahkan penemuan meriam bersaiz jauh lebih besar daripada
milik Portugis tetapi ia dihantar ke Kota Calicut sebagai hadiah,” katanya.
Senjata
api disebut juga bedil itu turut ditemukan dalam manuskrip Melayu dengan
sekurang-kurangnya enam manuskrip bertulisan jawi lama setakat ini dikesan membicarakan
ilmu bedil orang Melayu.
Di
Pantai Timur seperti Kelantan, Terengganu dan Pahang, bedil dirujuk sebagai
senapang.
Bedil
merujuk kepada dua karakter senjata api berbeza, iaitu artileri, manakala
senjata api ringan yang diertikan pada masa kini ialah senapang.
Berfungsi gempur kubu barisan musuh
Artileri
seperti lela, rentaka atau meriam yang dapat menembak kapasiti peluru dengan
impak ledakan lebih besar, selain berfungsi menggempur atau mengepung kubu dan
memporak-perandakan barisan musuh dalam jarak jauh.
Senjata
api ringan pula ialah sejenis bedil kecil yang selalunya merujuk senjata
persendirian yang dibawa dan dikendalikan secara peribadi.
Di
sebalik tanggapan senjata api yang sering dikaitkan dengan keganasan, Wan Mohd
Dasuki berkata, ia perlu terus dipelihara untuk membuktikan khazanah senjata
warisan sendiri boleh dibanggakan dan bukan hanya mengagungkan kehebatan bangsa
lain.
“Senjata
api patut diangkat, dipertahankan dan diterapkan supaya orang muda tidak
terlalu jumud.
“Warisan
senjata Melayu seolah-olah terputus hingga kini baru orang mengetahui kita
mempunyai senjata api,” katanya.
Beliau
turut meluahkan kegusaran apabila generasi muda hanya takjub tetapi khazanah
itu dibiarkan tanpa pendekatan memelihara sebagai warisan yang boleh dibanggakan.
“Orang
muda sekarang cukup dengan berkata ‘wow’ tetapi diam, sedangkan perlu ada usaha
supaya memberi impak dalam mempelajari dan memahami falsafah serta pengajaran
di sebalik penghasilan senjata,” katanya.
Wan
Mohd Dasuki berkata, beliau sedang melakukan kajian berhubung melangsungkan
penggunaan senjata untuk diangkat secara lebih baik lagi.
“Usaha
itu memakan masa kerana membabitkan aspek perundangan seperti keris boleh
disimpan kerana warisan berbanding senjata api yang dianggap sebaliknya.
“Penguatkuasaan
undang-undang perlu diselaraskan terlebih dahulu dan diambil serius kerana
tentera marin Amerika Syarikat (AS) memanfaatkan kerambit yang berasal daripada
khazanah kita.
“Usaha
sama semua pihak perlu ada untuk mencetuskan kesedaran itu kerana sejarah ialah
praktik dan implimentasi yang bukannya hanya baca dan hafaz,” katanya.
Beliau
berkata, manuskrip ilmu bedil perlu dipersembahkan kepada khalayak yang ingin
mendalami makna teknologi menurut sumber berautoriti yang paling dekat dengan
kehidupan orang Melayu itu sendiri.
.
No comments:
Post a Comment
Note: only a member of this blog may post a comment.